فلج بل یا بلز (Bell’s palsy) نوعی بیماری است که در آن عضلات صورت ضعیف شده و به صورت موقتی فلج می شوند. در واقع در این شرایط، عصبی که عضلات صورت شما را کنترل می کند ملتهب، متورم یا فشرده می شود. این وضعیت می تواند باعث افتادگی یا سفت شدن یک سمت از صورت شما شود. همچنین ممکن است که در زمان لبخند زن یا بستن چشم در سمت آسیب دیده صورت مشکل داشته باشید. در بیشتر موارد، فلج بلز موقتی بوده و علائم آن معمولا پس از چند هفته برطرف می شود.
اگرچه فلج بل در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما این بیماری در افراد بین 16 تا 60 سال بیشتر دیده می شود. نام این بیماری از آناتومیست اسکاتلندی چارلز بل برگرفته شده است، اولین کسی که این بیماری را توصیف نمود.
علائم فلج بلز چیست؟
علائم فلج بل می تواند یک تا دو هفته پس از سرماخوردگی ، عفونت گوش یا عفونت چشم ایجاد شود. آنها معمولاً ناگهانی ظاهر می شوند و ممکن است هنگام بیدار شدن از خواب یا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن متوجه آنها شوید.
فلج بل با ایجاد افتادگی در یک طرف صورت و عدم توانایی در باز یا بستن چشم در طرف آسیب دیده مشخص می شود. در موارد نادر ، فلج بلز ممکن است هر دو طرف صورت شما را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم و نشانه های دیگر فلج بلز عبارتند از:
- ریزش صورت
- مشکل در خوردن و آشامیدن
- عدم توانایی در ایجاد حالت های چهره، مانند لبخند زدن یا اخم کردن
- ضعف صورت
- کشیدگی عضله در صورت
- خشکی چشم و دهان
- سردرد
- حساسیت به صدا
- تحریک چشم در طرف درگیر
در صورت بروز هر یک از این علائم بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. علائم فلج بلز می تواند شبیه سایر موارد جدی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.
چه عواملی باعث فلج بلز می شود؟
فلج بل هنگامی ایجاد می شود که عصب هفتم جمجمه متورم یا فشرده می شود، در نتیجه ضعف صورت یا فلج آن رخ می دهد. علت دقیق این آسیب ناشناخته است، اما بسیاری از محققان پزشکی معتقدند که به احتمال زیاد ناشی از عفونت ویروسی است.
ویروس ها و باکتری هایی که با ایجاد فلج بل در ارتباط هستند عبارتند از:
- هرپس سیمپلکس، که باعث تبخال و تبخال دستگاه تناسلی می شود
- HIV، که به سیستم ایمنی بدن آسیب می رساند
- سارکوئیدوز، که باعث التهاب اندام می شود
- ویروس هرپس زوستر، که باعث آبله مرغان و زونا می شود
- ویروس Epstein-Barr، که باعث مونونوکلئوز می شود
- بیماری لایم، که یک عفونت باکتریایی بوده و توسط کنه های آلوده ایجاد می شود
فلج بلز چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ابتدا معاینه بدنی را انجام می دهد تا میزان ضعف عضلات صورت شما را تعیین کند. او همچنین از شما سوالاتی در مورد علائم شما می پرسد، از جمله در زمان بروز علائم یا در اولین مشاهده آنها.
پزشک شما همچنین می تواند از آزمایشات مختلف برای تشخیص فلج بل استفاده کند. این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون برای بررسی وجود عفونت باکتریایی یا ویروسی باشد. او همچنین از MRI یا CT اسکن برای بررسی اعصاب صورت شما استفاده کند.
روش های درمان فلج بلز
پزشک می تواند دوره کوتاهی از کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون) به بیمار بدهد. هدف از این داروها کاهش تورم عصب صورت است. آن همچنین می تواند مدت زمان علائم فلج بلز را کوتاه کند.
اگر چشمان کمتر از حد طبیعی اشک می ریزد، به احتمال مجبور شوید از قطره های چشمی استفاده کنید تا خشک نشود.
علاوه بر موارد بالا، پزشک به بیمار خواهد گفت که برای محافظت از چشم خود در سمت آسیب دیده، مراقبت های اضافی را انجام دهد. برای مثال، از آنجایی که بیمار قادر به چشمک زدن نخواهد بود احتمالا پزشک پیشنهاد دهد که از چشم بند استفاده کند.
در نهایت، احتمال دارد پزشک ماساژ عضلات صورت را توصیه کند. یکی از روش های درمانی بسیار موثر برای این بیماری، تمرینات توانبخشی است. روش های بسیار کارآمد و گوناگونی برای به حداقل رساندن عوارض فلج بلز و درمان قطعی آن وجود دارد مانند انواع ماساژهای خاص، بیوفیدبک که یادگیری آگاهانه استفاده درست از عضلات، انقباض صحیح عضلات درگیر با فیدبک تصویری و شنیداری است، تحریکات الکتریکی و …
تنها نکته مهم در خصوص تمرینات توانبخشی یا فیزیوتراپی این است که شما برای درمان فلج بلز باید به یک کلینیک توانبخشی معتبر مراجعه نمایید تا متخصصین با بهره گیری از بهترین و بروزترین امکانات این بیماری را درمان کنند.
در موارد بسیار نادر (در مواردی که علائم بعد از مدتی بهبود نیابد) شاید جراحی برای کاهش فشار روی عصب صورت توصیه شود.
کلینیک فیزیوتراپی بهسا - behsarehab
